Veel honden krijgen op een moment in hun leven last van gewrichtspijn

In de meeste gevallen pas op latere leeftijd, maar helaas kunnen ook jonge honden al hiermee te maken krijgen. Veel honden hebben continue pijn, zonder dat hun baasjes dat merken. Vaak worden ze beperkt in hun dagelijkse dingen doordat ze pijn hebben bij het bewegen.

Hoe voelen honden pijn

Pijn voelt je hond in zijn hersenpan. Het pijngevoel wordt via speciale zenuwuiteinden en het ruggenmerg naar de hersenen gestuurd. Hoe die pijn wordt ervaren wordt samen met emoties of stemming bepaalt. Zo kan een hond weigeren te gaan zitten op commando als dat zeer doet, terwijl hij wel zijn pijn verbijt om achter een bal aan te rennen. En kan angst de gevoeligheid onderdrukken (door aanmaak van stofjes zoals adrenaline), maar stress en slaaptekort hem juist gevoeliger maken voor pijn.

Dieren kunnen de pijn soms ook goed verbergen, ook roofdieren zoals hond en kat. Een vreemde omgeving is bijvoorbeeld een reden. Maar ook omwille van de sociale structuur, de dominante hond in de roedel wil zijn hoge rang niet kwijt, kan een dier de pijn niet laten merken.

Pijnsignalen kunnen verschillen per diersoort, ras en zelfs individu. Dat wil zeggen dat het verschilt per hond wat nog een beetje draaglijk is. Onderzoek heeft aangetoond dat (ook heel jonge) dieren pijn fysiek op dezelfde manier voelen als mensen. Dieren kunnen het alleen niet verwoorden en daarom kan pijn herkennen bij dieren soms lastig zijn.

Wat gebeurt er als een gewricht pijn doet, wat zijn de verschijnselen

Jij als baasje kent je dier het allerbeste en bent dan ook belangrijk in herkennen van die pijnsignalen. Als we kijken naar alledaagse situaties dan zijn er een aantal dingen waar je op kunt letten of welke symptomen opvallen:

• Verlies van eet- en drinklust.
• Anders gaan bewegen: stijver of zelfs kreupel.
• Moeite met opstaan (zogenaamde ‘startpijn’) of zelfs niet altijd meer mee naar buiten willen.
• Niet meer zo uitbundig spelen, loopt geen trappen meer of springt niet meer tegen je op (als dat eerst wel mocht).
• Volgt commando’s als ‘zitten’ en ‘liggen’ niet (meer) zo gemakkelijk op.
• Blijft langer liggen op zijn plaats als er iets gebeurt (mee uit of bij rinkelen deurbel).
• Toont agressie bij aaien of aanraken op ‘zere’ plekken.
• Plotselinge angst.
• Zich terug trekken of juist het tegenovergestelde, erg aanhankelijk zijn.
• Maakt meer of rare geluiden, zoals piepen, janken, gillen, grommen of huilen.
• IJsberen of constant likken of kauwen om zelf lichaamseigen pijnstillers aan te maken.
• Verhoogde hartslag en sneller en oppervlakkiger ademen.

Oorzaken gewrichtspijn bij oude en jonge honden

Ongeveer 20% van alle honden heeft last van zijn of haar gewrichten. Het is niet zo dat alleen oude honden of honden met overgewicht pijn aan hun gewrichten kunnen hebben.

Een jonge hond kan erfelijk belast zijn waardoor gewrichten niet goed scharnieren, zoals vaak het geval is bij dieren met heupdysplasie of elleboogdysplasie. Daarom zie je vaak meer gewrichtsproblemen bij een bepaald ras. Bij het fokken van honden wordt daarom vaak röntgenologisch onderzoek gedaan naar de gezondheid van de gewrichten van de ouderdieren.

De meest voorkomende oorzaak bij de hond is artrose door gewrichtsslijtage. Met het ouder worden slijt het laagje kraakbeen tussen de botten in het gewricht geleidelijk weg. Door het verder afbrokkelen van het normaal zo gladde en soepele kraakbeenlaagje, kunnen de gewrichten minder gemakkelijk bewegen: de hond wordt stijver en trager en heeft moeite met opstaan. Op den duur kan dit ook pijn gaan doen. In principe kan artrose in alle gewrichten voorkomen, we zien dit het meeste in de heupen, de knieën, de ellebogen en de wervelkolom.

Ook uitwendige factoren kunnen een grote rol spelen. Denk aan:

• overbelasting (bijv. overmatig intensief spelen in de jonge jaren)
• overgewicht
• verkeerde voeding
• trauma (bijv. scheuren van kruisbanden bij een ongeluk)
• ontsteking (waarbij het kraakbeen gezien kan worden als lichaamsvreemd)

Er kan dan schade aan het kraakbeen ontstaan wat vrijwel niet herstelt. Na verloop van tijd kan zelfs het bot aangetast worden of kunnen er botwoekeringen in het gewricht ontstaan.

Hoe stel je de diagnose bij gewrichtspijn?

Op het moment dat je door de pijnsignalen en de onwil om te bewegen een gewrichtsprobleem vermoedt, is het verstandig een bezoek te brengen aan jouw dierenarts. Deze start met een uitgebreid lichamelijk/orthopedisch onderzoek. Dat zal hij doen op basis van wat je hebt opgemerkt aan de manier van bewegen van je harige vriend. De dierenarts controleert deze gewrichten op bewegingsbeperkingen en of er een krakend geluid te horen is. Doordat de hond het gewricht amper nog gebruikt, kan er spierweefsel verloren zijn gegaan. Dat kan zichtbaar zijn aan de poten.

Om zekerheid te krijgen kan er zo nodig een röntgenfoto van het pijnlijke gewricht worden gemaakt. Als het gewricht zeer pijnlijk is, zal de dierenarts je hond eerst een licht roesje geven.

In sommige gevallen kan aanvullende beeldvorming nodig zijn, zoals een CT-scan. De dierenarts kan je hiervoor doorverwijzen naar een gespecialiseerde kliniek.

Hoe kan gewrichtspijn bij honden worden behandeld?

De behandeling van de gewrichtspijn is natuurlijk afhankelijk van de oorzaak. Soms kan een operatie door een orthopedisch chirurg nodig zijn, wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een los stukje bot in de gewrichtsspleet.

In geval van artrose (en sommige andere gewrichtsproblemen) is genezing niet mogelijk. Het enige wat je kan doen, is de verschijnselen tegen gaan om op die manier de hond een zo goed mogelijke kwaliteit van leven te bieden. Hoe doe je dat?

Een optimaal lichaamsgewicht

Als je huisdier overgewicht heeft, is er door jarenlange overbelasting van de gewrichten meer kans om artrose te ontwikkelen. Is er eenmaal artrose dan zal het gewricht bij een dier met overgewicht ook veel sneller slijten en pijnlijker zijn. Gemiddeld leven honden met artrose 2 jaar korter als zij daarnaast ook overgewicht hebben. Het bereiken of behouden van een gezond gewicht is dus belangrijk. Om af te vallen moet kort gezegd er minder worden gegeten en meer worden bewogen.

Aangepaste beweging

Er moet rekening gehouden worden met de hoeveelheid beweging die de hond krijgt en vooral ook het soort beweging. Minder beweging zorgt niet voor ontlasten van de pijn. Door minder te bewegen verslappen de spieren en daardoor neemt de druk op de gewrichten toe.

Aangepast bewegen dus, je kunt denken aan:

• regelmatig en gedoseerd bewegen: meerdere korte wandelingen per dag;
• bewegen op de rechte lijn: aan de lijn lopen, lopen naast de fiets;
• zwemmen, dat belast gewrichten minimaal;
• voorkom piekbelasting, zoals springen, traplopen, snelle wendingen en draaien.

Huisvesting

Leg tapijten op gladde vloeren, zodat je hond of kat niet meer kan uitglijden. Zet de voerbak op een staander, zodat je huisdier zich niet moet bukken om te eten. Voorkom dat honden direct op een koude of vochtige ondergrond liggen. In plaats van een gewoon honden- of kattenkussen kan je kiezen voor orthopedische kussens, deze zijn zeer dik en verdelen het gewicht van je huisdier zodat de gewrichten ontlast worden.

Voeding

Er zijn verschillende soorten voeding te verkrijgen, speciaal ontwikkelt voor honden met gewrichtsproblemen of voor honden met een aanleg voor gewrichtsslijtage. In deze voeding zitten o.a. gewrichtsondersteunende bestanddelen of ontstekingsremmende enzymen. Een bijkomend voordeel is dat deze voeding minder calorieën bevat, wat goed is voor het bereiken of behouden van een optimaal lichaamsgewicht.

Supplementen

Naast speciale voeding, bestaan er ook verschillende gewrichtssupplementen. Ze zorgen o.a. voor een optimale conditie van gewrichtsvloeistof en ondersteunen het kraakbeen van de gewrichten. Dit verhoogd de mobiliteit, hierdoor zal de hond soepeler kunnen opstaan en lopen. Deze middelen kunnen gecombineerd worden met pijnmedicatie. In sommige gevallen kan daardoor de hoeveelheid pijnstiller op termijn verminderd of zelfs helemaal afgebouwd worden.

Supplementen bestaan in verschillende vormen.

• Omega 3 vetzuren (olie) geven ontsteking minder kans.
• Glucosamine en chondroïtine zijn bouwstenen van gezond kraakbeen.
• Glucosaminoglycaan, het hoofdbestanddeel van gewrichtsvloeistof. Het houdt water vast, waardoor een soort gelei ontstaat wat een smerende en dempende werking heeft in het gewricht.
• Groenlipmosselextract bevat veel glucosaminoglycanen en omegavetzuren.
• Duivelsklauw ondersteunt de stofwisseling in banden, pezen en gewrichten.

Het is belangrijk om het juiste voedingssupplement te kiezen. Niet alle bevatten een voldoende hoge concentratie van de werkzame stoffen of ze hebben een vorm die niet door de darmen kan worden opgenomen (zoals vaak bij humane middelen). Voor zowel het speciale dieet als de supplementen geldt dat het ongeveer een maand duurt voordat je een effect ziet.

Medicatie

In bepaalde gevallen is het noodzakelijk om medicatie te gebruiken, zoals pijnstillers. De dierenarts schrijft deze aan je hond voor. Dit kan tijdelijk zijn, maar sommige honden met ernstige klachten zullen deze levenslang moeten gebruiken. Een ontstekingsremmer of NSAID, bijvoorbeeld Rimadyl of Previcox, remt aan de ene kant de ontsteking in het gewricht en aan de andere kant werkt het als een pijnstiller. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen hebben. Raadzaam om daarom jaarlijks de lever- en nierwaarden d.m.v. bloedonderzoek te laten controleren bij jouw dierenarts.

Therapie

De spieren van je hond of kat op een gecontroleerde manier laten bewegen kan aan de hand van fysiotherapie. Begeleiding van je hond door een hydrotherapeut kan ook leiden tot stevigere spieren en soepelere gewrichten. Je hond kan in het water zijn gewrichten heerlijk onbelast bewegen.

Welke invloed hebben kou en vochtigheid?

Kunnen kou en vochtigheid gewrichtspijn verergeren? Ja, ze zorgen ervoor dat de spieren en gewrichten pijnlijk en stijf aanvoelen. Dit komt doordat, als het kouder is, de doorbloeding slechter wordt en mogelijk neemt de stroperigheid van de gewrichtsvloeistof toe, waardoor het gewricht stijver wordt en daardoor gevoeliger voor pijn. Een andere mogelijke verklaring is dat het lichaam meer vocht vasthoudt bij een hoge luchtvochtigheid. Dit zou de druk op spieren en gewrichten kunnen verhogen. Verder zouden de klachten mogelijk kunnen verergeren omdat je bij kou vaak minder naar buiten gaat en je viervoeter dus minder beweegt.